Onderhoud en service
Periodieke inspecties volgens wettelijke voorschriften
Bij elke koelinstallatie moet preventief onderhoud en inspecties worden uitgevoerd conform de wettelijke voorschriften. Het is belangrijk om te voorkomen dat koudemiddel uit een installatie ontsnapt. Installaties moeten daarom goed worden onderhouden. Daarbij haal je dan ook het maximale uit jouw koelinstallatie. Wanneer dit volgens de gebruiksaanwijzing en door deskundigen plaatsvindt, draagt dit ook bij aan een veilige werksituatie.
Technisch onderhoud zorgt ervoor dat de veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid gewaarborgd blijft bij een optimale energieprestatie. De wettelijke inspecties zijn verplicht, denk aan de lekdichtheidscontrole (F-gassenverordening) en de periodieke herkeuring in het kader van het Warenwet Besluit Drukapparatuur. In het geval van airconditioninginstallaties is de EPBD-aircokeuring een belangrijk controle moment.
Frequentie verplicht onderhoud
De frequentie van onderhouds- en inspectiewerkzaamheden is afhankelijk van het type, de koudemiddelinhoud en het gebruik van de installatie. In veel gevallen zijn meerdere onderhouds- en/of inspectiebeurten per jaar vereist, overeenkomstig wettelijke voorschriften.
De eigenaar of beheerder van een installatie is verantwoordelijk voor de periodieke inspecties en keuringen in de gebruiksfase. Toezicht en handhaving op het gebied van inspecties en keuringen wordt uitgeoefend door de arbeidsinspectie of het bevoegd gezag in het kader van de Wet milieubeheer.
Onderhoud door gecertificeerde installateur
Afhankelijk van de koudemiddelinhoud van de installatie moeten er periodiek verplichte onderhouds- en inspectiebeurten worden uitgevoerd. Alle controles op correct functioneren, preventief onderhoud en reparaties aan installaties met synthetische koudemiddelen mogen uitsluitend uitgevoerd worden door hiertoe bevoegde personen.
De F-gassengecertificeerde installateurs zijn in het bezit van een erkend F-gassendiploma. In het geval van installaties met natuurlijke koudemiddelen (bv. ammoniak) is een vakbekwaamheidscertificaat verplicht. In het geval van synthetische koudemiddelinhoud dient een installatie na reparatie binnen een maand weer te worden gecontroleerd om na te gaan of de reparatie goed is uitgevoerd.
Zorgplicht
De eigenaar of beheerder is verplicht om de installatie in goede conditie te houden. Dit vereist een onderhouds- en inspectieplan, zoals een tienjaarlijkse periodieke inwendige inspectie, gecombineerd met een vijfjaarlijkse controle en herstelling van de veiligheidsappendage. De inspecties en controles worden afgestemd op het gebruiksrisico. De volgende zaken worden gecontroleerd:
Inspectie, controle en meer
- Inspectie op netheid en vervuiling van de machinekamer en andere technische ruimten, opstelling van de fundatie en bevestigingspunten, beschadigingen van leidingen en installatiedelen, opgenomen elektrische stromen en aanwezige elektrische spanningen, condens en ijsvorming en geluiden die de installatie produceert.
- Controle van de in het systeem aanwezige olie, koudemiddel- en koudedragerniveaus, temperaturen en drukken (indien indicatie aanwezig).
- De gewenste ruimte- of medium temperaturen, denk hierbij ook aan de olietemperatuur van de compressor.
- Persoonlijke beschermingsmiddelen en brandbestrijdingsmiddelen.
Lekcontroles
Installaties met een koudemiddelinhoud van 5 ton CO₂-equivalent of meer, moeten periodiek worden gecontroleerd op lekkages. De frequentie van lekcontroles is afhankelijk van de koudemiddelinhoud; het is gebaseerd op de equivalente inhoud uitgedrukt in tonnen CO₂, dat overeenkomt met het aantal kilogrammen. Lekdetectiesystemen zijn verplicht voor installaties met een inhoud van 500 en meer CO₂-equivalent.
Afhankelijk van de koudemiddelinhoud van de installatie moeten er volgens de F-gassenverordening periodieke inspecties worden uitgevoerd. HFK-installaties met een koudemiddelinhoud van 5 ton CO₂-equivalent of meer en HFO-installaties met een inhoud van 1 kg of meer, moeten periodiek worden gecontroleerd op lekkages; voor hermetisch gesloten systemen geldt dit vanaf 10 ton CO₂-equivalent en 2 kg, respectievelijk. Het CO₂-equivalent is een combinatie van de GWP waarde en het aantal kilogrammen koudemiddel in de installatie. Je leest hier meer over in het Infoblad Onderhoud & service aan koel- en klimaatinstallaties.
Keuringsplicht
Na de nieuwbouwkeuring dient periodiek een herkeuring plaatst te vinden van installaties die vallen in PED-veiligheidscategorieën III en IV. De herkeuringstermijn is voor de eerste herkeuring vastgesteld op 4 jaar na ingebruikneming. Afhankelijk van de te verwachten aantasting van de installatie kan de termijn voor de tweede en opvolgende keuringen verlengd worden naar 6 jaar. De keuring moet worden uitgevoerd door een Conformiteitsbeoordelingsinstantie (NL-CBI). De keuring voor installaties met veiligheidscategorieën I of II is verplicht in de gebruiksfase indien ze onderhevig zijn aan invloeden die leiden tot verslechteringen die kunnen zorgen voor gevaarlijke situaties.
EPBD-aircokeuring
Gebouwbeheerders zijn verplicht hun airconditioningsinstallaties met een systeemvermogen van meer dan 70 kW eens in de 5 jaar te laten keuren. De keuring betreft zowel de opwekking als distributie en het afgiftesysteem. De deskundige die de keuring uitvoert, verstrekt een concreet advies over mogelijke verbetering of vervanging van (delen van) het airconditioningsysteem. Tevens wordt een advies verstrekt over alternatieve oplossingen indien het resultaat van de keuring daartoe aanleiding geeft. De uitvoering van deze maatregelen behoren overigens niet tot de keuringswerkzaamheden.
Zie ook onderhoudsrichtlijnen op de website van Binnenklimaattechniek.
Logboek
Registratie van de verplichte onderhouds- en inspectiewerkzaamheden dient gedaan te worden in een logboek. Voor het logboek geldt dat alle lekcontroles moeten worden geregistreerd. De gegevens vanuit de logboeken moeten zowel bij de eigenaar als bij de installateur 5 jaar worden bewaard. Het logboek mag ook digitaal worden bewaard mits het altijd geraadpleegd kan worden; ook tijdens een storing of buiten kantooruren.
